Trong khoảng 20 năm trở lại đây, giáo dục STEM đã trở nên phổ biến ở Mỹ, Úc, New Zealand, Phần Lan…. và phát triển giáo dục STEM là một trong những bước đi quan trọng của Mỹ trong cải cách giáo dục để đưa nền giáo dục của Mỹ trở thành một trong những nền giáo dục hàng đầu thế giới.
Giáo dục STEM, về bản chất, được hiểu là một chương trình giảng dạy trang bị cho người học những kiến thức và kỹ năng cần thiết liên quan đến các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học. Các kiến thức và kỹ năng này phải được tích hợp, lồng ghép và bổ trợ cho nhau, giúp học sinh không chỉ hiểu biết về nguyên lý mà còn có thể thực hành và tạo ra được những sản phẩm trong cuộc sống thường thức. Giáo dục STEM sẽ thu hẹp khoảng cách giữa hàn lâm và thực tiễn, tạo ra những con người có năng lực làm việc “tức thì” trong môi trường có tính sáng tạo cao và sử dụng trí óc có tính chất công việc ít lặp lại trong thế kỷ 21. Tại Việt Nam, STEM đang rất được quan tâm và tạo ra nhiều hiệu ứng khả quan trong cộng đồng giáo dục. Chính vì thế, áp dụng mô hình STEM vào giáo dục là một trong những phương pháp gây hứng thú cho học sinh nói chung và học sinh trường THPT Đào Duy Từ nói riêng.
Có thể nói, việc triển khai bài dạy STEM cũng là một trong những giải pháp để thực hiện Chương trình GDPT 2018.
Để triển khai hiệu quả hoạt động dạy học theo định hướng giáo dục STEM, giáo viên của các tổ - nhóm bộ môn Toán, Lí, Hóa, Sinh, Công nghệ đã phải cấu trúc lại những nội dung có tính thực tiễn có trong chương trình thành những chủ đề STEM hoặc bài học STEM. Thông qua việc hoàn thành các chủ đề STEM, bài học STEM, học sinh có cơ hội thực hành, vận dụng các kiến thức liên quan để giải quyết những vấn đề xuất phát từ thực tiễn.
Giáo viên các tổ bộ môn trường THPT Đào Duy Từ họp thảo luận nội dung triển khai giáo dục STEM.
Các bài học STEM thường được lồng ghép với các dự án học tập. Mỗi dự án có thể kéo dài vài buổi học, trong đó yêu cầu học sinh làm việc theo nhóm hoặc làm việc cá nhân, vận dụng kiến thức của các bài học đa ngành hoặc liên ngành để cùng tạo thành sản phẩm gắn liền với thực tế. Học sinh sẽ tự tìm hiểu trước về vấn đề, nhìn nhận mọi việc theo nhiều hướng, được khuyến khích đưa ra nhiều ý tưởng, tự do phát biểu suy nghĩ, ý tưởng của mình.Sau đó, giáo viên mới đưa ra định hướng chung. Chính phương pháp này đã khơi gợi, thúc đẩy học sinh say mê tìm tòi, khám phá, phát triển tư duy phản biện và xây dựng lập trường cho mình.
Học sinh trình bày và thảo luận ý tưởng về sản phẩm của nhóm.
Với phương pháp giáo dục STEM, học sinh được thực hành các thí nghiệm khoa học, nhờ đó giúp phát triển trí sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề. Không chỉ vậy, STEM cung cấp cho các em kỹ năng mềm trong việc giải quyết vấn đề, kỹ năng cộng tác nhóm, kỹ năng giao tiếp và tư duy phản biện. Trong lúc triển khai hoạt động STEM, các em luôn được hoạt động theo nhóm nhằm rèn luyện các kỹ năng tốt nhất. Các sản phẩm của các em khi hoàn thành sẽ được trình bày, được giới thiệu trước lớp. Bên cạnh đó, các em cần giải thích cho người nghe về mô hình, hoạt động. Nhờ đó, chương trình STEM giúp tăng khả năng thuyết trình, bồi đắp cho học sinh sự tự tin và cởi mở. Nhờ vào sự lồng ghép giữa lý thuyết và thực tiễn, các em học sinh không còn thấy những cỗ máy công nghệ cao quá xa lạ và khó hiểu như trước.
Sản phẩm STEM môn Hóa học làm cơm rượu
Sản phẩm STEM môn Sinh học làm kẹo mạch nha
Sản phẩm STEM môn Toán học làm mô hình hình chóp
Sản phẩm STEM môn Công nghệ thiết kế đèn led chạy chữ - Ảnh đại diện
Từ quá trình tự tay và làm ra các sản phẩm thực tiễn, các em có được cái nhìn tư duy, tổng quát, sự kiên nhẫn, sự sáng tạo, qua đó tạo động lực cho các em thấy hứng thú hơn với việc lĩnh hội kiến thức.
Học sinh thưởng thức sản phẩm STEM
Tromg thời gian tới, trường THPT Đào Duy Từ sẽ tiến hành dạy học theo định hướng giáo dục STEM, triển khai dưới nhiều hình thức như: giảng dạy tích hợp các môn học qua một chủ đề cụ thể, tổ chức các buổi thực hành, các hoạt động ngoại khóa như ngày hội STEM, hoặc xây dựng mô hình các CLB STEM với sự hướng dẫn của thầy cô giáo... Hy vọng, chương trình giáo dục STEM sẽ mở ra cánh cửa mới, giúp học sinh có cơ hội đến gần và yêu khoa học hơn.
Tạ Nhan Nữ Tú Anh - Giáo viên trường THPT Đào Duy Từ
